Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011
Η ιστορία της... Vespa
7:00 μ.μ.
|
Αναρτήθηκε από
antgeo
Η ιστορία έχει αναδείξει τη Vespa σε κάτι παραπάνω από ένα απλό σκούτερ, σε έναν πραγματικό "μύθο", έναν τρόπο ύπαρξης, σκέψης και έκφρασης. Με το πέρασμα των δεκαετιών η Vespa έγινε εκφραστής της κοινωνίας στην οποία ζει.
Με οποιονδήποτε τρόπο, σε οποιαδήποτε εποχή, το δυνατό σημείο της Vespa ήταν πάντα η ικανότητά της να είναι σύγχρονη και να ενσωματώνει τις κοινωνικές εξελίξεις και τις νέες τάσεις, τις οποίες μεταφράζει σε όρους μετακίνησης. Η Vespa ήταν και εξακολουθεί να είναι ένα μήνυμα, μία ιδέα δυνατή, ένα σήμα νεωτερισμού.
Η γέννηση ενός θρύλλου
Η PIAGGIO είναι μία από τις παλαιότερες βιομηχανίες της Ιταλίας και για περισσότερο από έναν αιώνα έχει προσανατολίσει τις δραστηριότητές της σε κάθε μορφή μετακίνησης. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1884 με την επωνυμία Societa Rinaldo Piaggio από τον 20χρονο τότε Rinaldo Piaggio (1864-1938), και τρία χρόνια αργότερα μετονομάστηκε σε PIAGGIO & C. Η πρώτη δραστηριότητα του εργοστασίου στο Sestri Ponente ήταν η κατασκευή πολυτελούς εξοπλισμού σκαφών. Ωστόσο, προς το τέλος του αιώνα, η PIAGGIO παρήγαγε και βαγόνια ενώ σύντομα χτίστηκε στη Finale Ligure και δεύτερο εργοστάσιο που παρήγαγε πολυτελείς άμαξες, μηχανές, τραμ και ειδικά αμαξώματα για κάρα.
Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος έφερε μία νέα και σημαντική διαφοροποίηση που έμελλε να κάνει τις δραστηριότητες της Piaggio να ξεχωρίσουν για πολλές δεκαετίες. Η παραγωγή άρχισε με ανθυποβρύχιες βενζινακάτους (MAS) και συγκεκριμένα με αεροπλάνα και υδροπλάνα, τα οποία αρχικά κατασκευάζονταν με άδεια και εξουσιοδότηση των Ansaldo, Macchi, Caproni και Dornier, ενώ αργότερα σχεδίαζε ο ίδιος ο Piaggio.
Τα εξαιρετικά προηγμένα αεροσκάφη της Εταιρείας, από το Ρ2 του 1923 ένα μονοκινητήριο μαχητικό αεροπλάνο, το Ρ7 του 1929 ένα φουτουριστικό υδροπλάνο που κέρδισε και το κύπελλο Schneider και έως το μεταλλικό τρικινητήριο βομβαρδιστικό Ρ16, προσέδωσαν κύρος στην εταιρεία σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η Vespa (που στα ιταλικά σημαίνει σφήκα) αποτελεί τον καρπό της απόφασης του Enrico Piaggio να δημιουργήσει ένα προϊόν για τις μάζες, σε χαμηλό κόστος. Καθώς τελείωνε ο πόλεμος, ο Enrico μελετούσε κάθε πιθανή λύση ώστε να ξαναρχίσει την παραγωγική διαδικασία του. Η αρχή έγινε στο εργοστάσιο της Biella, όπου παραγόταν ένα scooter βασισμένο στη μικρή μοτοσικλέτα που είχε φτιαχτεί για τους αλεξιπτωτιστές. Το πρωτότυπο, γνωστό ως ΜΡ 5, είχε ονομαστεί κοροϊδευτικά «Paperino» (το ιταλικό όνομα του Ντόναλντ Ντακ) εξαιτίας του παράξενου σχήματός του, αλλά καθώς δεν άρεσε στον Enrico Piaggio, ζήτησε από τον D’Ascanio να το ξανασχεδιάσει.
Όμως στο σχεδιαστή δεν άρεσαν οι μοτοσικλέτες. Τις έβρισκε άβολες, ογκώδεις, με τροχούς που δεν άλλαζαν εύκολα αν τρυπούσαν και το χειρότερο, με αλυσίδα που λέρωνε. Η εμπειρία του ωστόσο σαν αεροναυπηγός, τον βοήθησε να βρει τη λύση. Προκειμένου να εξαφανίσει την αλυσίδα, φαντάστηκε ένα όχημα με άμεση μετάδοση, για να διευκολύνει την οδήγηση έβαλε το μοχλό των ταχυτήτων στο τιμόνι, ενώ για να αλλάζουν ευκολότερα τα λάστιχα δεν σχεδίασε ένα πιρούνι, αλλά ένα βραχίονα παρόμοιο με εκείνο των αεροπλάνων. Τέλος, σχεδίασε ένα αμάξωμα που θα προστάτευε τον αναβάτη: δεκαετίες πριν την εξάπλωση των εργονομικών μελετών, το κάθισμα της Vespa είχε σχεδιαστεί για να παρέχει άνεση και ασφάλεια και να μην ταλαντεύεται επικίνδυνα όπως σε μία ψηλή μοτοσικλέτα. Το καινούργιο σχέδιο του D’Ascanio δεν έμοιαζε με το «Paperino» αλλά αποτελούσε μία επαναστατική πρόταση, διαφορετική από εκείνες όλων των άλλων δικύκλων.
Με τη βοήθεια του έμπιστου σχεδιαστή του, Mario D’Este, o D’Ascanio δεν χρειάστηκε παρά λίγες ημέρες να τελειοποιήσει την ιδέα του και να ετοιμάσει τα πρώτα σχέδια της Vespa, η οποία κατασκευάστηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1946 στην Pontedera. Τη βάφτισε ο ίδιος ο Enrico Piaggio που κοιτάζοντας το πρωτότυπο, με το πλατύ μεσαίο τμήμα όπου καθόταν ο αναβάτης και τη στενή μέση, αναφώνησε: «Μοιάζει σαν σφήκα». Κι έτσι γεννήθηκε η Vespa.
Στις 23 Απριλίου 1964 η PIAGGIO & C. S.p.A. κατοχύρωσε το σχέδιό της στο υπουργείο Βιομηχανίας και Εμπορίου της Φλωρεντίας, για «μία μοτοσικλέτα με έναν ορθολογικό συνδυασμό οργάνων και στοιχείων και με αμάξωμα αποτελούμενο από φτερά και καπάκια που καλύπτουν όλα τα μηχανικά μέρη».
Στις 23 Απριλίου 1964 η PIAGGIO & C. S.p.A. κατοχύρωσε το σχέδιό της στο υπουργείο Βιομηχανίας και Εμπορίου της Φλωρεντίας, για «μία μοτοσικλέτα με έναν ορθολογικό συνδυασμό οργάνων και στοιχείων και με αμάξωμα αποτελούμενο από φτερά και καπάκια που καλύπτουν όλα τα μηχανικά μέρη».
Σε μικρό χρονικό διάστημα η Vespa παρουσιάστηκε στο κοινό, προκαλώντας διαφορετικές αντιδράσεις. Ο Enrico Piaggio, ωστόσο δε δίστασε να ξεκινήσει τη μαζική παραγωγή δύο χιλιάδων μονάδων της πρώτης Vespa 98cc. Το νέο όχημα έκανε το ντεμπούτο του στο Golf club της Ρώμης, όπου παρίστατο ο εκπρόσωπος των Συμμαχικών δυνάμεων. Οι Ιταλοί είδαν για πρώτη φορά τη Vespa στις σελίδες του Μοtor (24/3/46). Aπό κοντά την είδαν στην έκθεση του Μιλάνου το 1946, όπου ακόμα και ο Καρδινάλιος Schuster, σταμάτησε για να παρατηρήσει αυτό το φουτουριστικό όχημα.
Από το σκεπτικισμό στο «Θαύμα»
Κατασκευαστές και ειδικοί ήταν διχασμένοι: από τη μια ήταν εκείνοι που έβλεπαν την Vespa ως υλοποίηση μίας εξαιρετικής ιδέας και από την άλλη οι σκεπτικιστές, που σύντομα ωστόσο άλλαξαν γνώμη. Η παραγωγή ξεκίνησε τους τελευταίους μήνες και τον επόμενο χρόνο εμφανίστηκε η Vespa 125, ένα μεγαλύτερο μοντέλο, που σύντομα εγκαθιδρύθηκε ως η συνέχεια της πρώτης Vespa 98cc.
Το «θαύμα» της Vespa είχε γίνει πραγματικότητα και η παραγωγή αυξανόταν συνεχώς: το 1946 η PIAGGIO έριξε 2.484 σκούτερ στην αγορά. Τον επόμενο χρόνο έγιναν 10.535 και μέχρι το 1948 η παραγωγή είχε φτάσει τα 19.822 κομμάτια.
Όταν στα 1950 άρχισε να παράγει και η γερμανική αντιπροσωπεία, η παραγωγή άγγιξε τα 60.000 οχήματα ενώ τρία χρόνια αργότερα 171.200 μηχανές έβγαιναν από το εργοστάσιο. Ενδιαφέρον ωστόσο υπήρξε και από την πλευρά των ξένων αγορών από το γεγονός ότι η γέννηση του σκούτερ δημιούργησε τόσο στον τύπο όσο και στο κοινό, ενδιαφέρον και θαυμασμό. Οι Times το αποκάλεσαν «αμιγώς ιταλικό προϊόν, που είχε να εμφανιστεί από τον καιρό των Ρωμαϊκών αρμάτων».
Όταν στα 1950 άρχισε να παράγει και η γερμανική αντιπροσωπεία, η παραγωγή άγγιξε τα 60.000 οχήματα ενώ τρία χρόνια αργότερα 171.200 μηχανές έβγαιναν από το εργοστάσιο. Ενδιαφέρον ωστόσο υπήρξε και από την πλευρά των ξένων αγορών από το γεγονός ότι η γέννηση του σκούτερ δημιούργησε τόσο στον τύπο όσο και στο κοινό, ενδιαφέρον και θαυμασμό. Οι Times το αποκάλεσαν «αμιγώς ιταλικό προϊόν, που είχε να εμφανιστεί από τον καιρό των Ρωμαϊκών αρμάτων».
Ο Εnrico Piaggio συνέχιζε με επιμονή να ενθαρρύνει την εξάπλωση της Vespa και στο εξωτερικό, δημιουργώντας ένα εκτενές κύκλωμα υπηρεσιών τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Μη μένοντας ικανοποιημένος, εφιστούσε την προσοχή και αύξανε το ενδιαφέρον για το προϊόν του, με διάφορες πρωτοβουλίες μεταξύ των οποίων ήταν και η δημιουργία και εξάπλωση των Vespa club.
Η Vespa έγινε το προϊόν υπεροχής της PIAGGIO, ενώ ο ίδιος ο Enrico δοκίμαζε νέα μοντέλα. Οι προοπτικές του υπερέβησαν τα εθνικά όρια και μέχρι το 1953, χάρη στην ακούραστη αποφασιστικότητά του, υπήρχαν περισσότερα από 10.000 σημεία εξυπηρέτησης PIAGGIO σε ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων της Αμερικής και της Ασίας. Μέχρι τότε τα μέλη των Vespa club ανέρχονταν σε 50.000 και αντιπαλεύονται το νέο γεννηθέν Innocenti Lambretta. Περίπου 20.000 φανατικοί θαυμαστές της Vespa πήραν μέρος στην «Ημέρα της Vespa» το 1951.
Το να οδηγεί κανείς μία Vespa ήταν συνώνυμο της ελευθερίας και των απλών κοινωνικών συναναστροφών. Το νέο scooter είχε γίνει το σύμβολο ενός τρόπου ζωής: στην οθόνη, τη λογοτεχνία και τη διαφήμιση η Vespa εμφανιζόταν σαν ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα μιας κοινωνίας σε εξέλιξη.
Το 1950, μόλις τέσσερα χρόνια από το ντεμπούτο της, η Vespa παράγεται στη Γερμανία από την Hoffman Werke στο Λιντορφ, τον επόμενο χρόνο άνοιξε αντιπροσωπεία στην Μ. Βρετανία και στη Γαλλία, στην Ισπανία η παραγωγή άρχισε το 1953 στο Μοto Vespa της Μαδρίτης σημερινή Piaggio Espana, κι αμέσως ακολούθησε η Jette στις Βρυξέλλες. Φτιάχτηκαν εργοστάσια στην Βομβάη και τη Βραζιλία: η Vespa έφτασε στις ΗΠΑ και η φοβερή δημοτικότητά της τράβηξε την προσοχή του Reader’s Digest το οποίο της αφιέρωσε ένα εκτενές άρθρο. Αλλά αυτή η μαγική περίοδος ήταν μόνο η αρχή: σύντομα η Vespa παραγόταν σε 13 χώρες και πουλιόταν σε 114 χώρες σε όλα τα μέρη του κόσμου. Ακόμα και στην Αυστραλία, την Ν. Αφρική (όπου ήταν γνωστή ως «Bromponie» δηλ. αραγμένο πόνυ) το Ιράν και την Κίνα. Και βέβαια αντιγράφηκε: στις 9 Ιουνίου 1957 η Izvestia ανέφερε την αρχή της παραγωγής στο Κίροφ της Ρωσίας, της Viatka 150cc, ενός σχεδόν τέλειου αντίγραφου της Vespa.
Η PIAGGIO είχε αρχίσει έγκαιρα να επεκτείνεται στον τομέα μεταφοράς ελαφρών φορτίων: το 1948 αμέσως μετά τη δημιουργία της Vespa, άρχισε η παραγωγή του τρίτροχου μικρού φορτηγού ΑΡΕ (το ιταλικό αντίστοιχο της «μέλισσας») όχημα το οποίο έγινε αμέσως επιτυχία εξαιτίας της πολλαπλής του χρησιμότητας.
Εμφανίστηκαν πολλές φανταστικές εκδοχές της Vespa, μερικές από τον ίδιο τον Piaggio, αλλά κυρίως από φανατικούς θιασώτες. Για παράδειγμα η Vespa Sidecar (με καλάθι στο πλάι), η Vespa Alpha, που δημιούργησε το 1967 και η Alpha Wallis για τον τηλεοπτικό πράκτορα Dick Smart, ένα όχημα που μπορούσε να πετάξει ή να κινείται υποβρυχίως. Ο γαλλικός στρατός είχε κάποια μοντέλα Vespa ειδικά σχεδιασμένα να μεταφέρουν όπλα και μπαζούκας και άλλα που έπεφταν μαζί με τους αλεξιπτωτιστές. Ακόμα και ο ιταλικός στρατός ζήτησε ένα τέτοιο είδος αλεξιπτωτιστικού σκούτερ.
1956: Η Vespa ξεπερνάει το ένα εκατομμύριο
Ενώ η Lambretta άρχιζε να απολαμβάνει την επιτυχία της, η Vespa υπόκειται σε αντιγραφή και απομίμηση με άπειρους τρόπους: αλλά η μοναδικότητα του οχήματος εξασφάλιζε στην PIAGGIO μία πολύ μακρά περίοδο επιτυχίας, τόσο μεγάλη που το Νοέμβριο του 1953, η 500.000ή μονάδα περνούσε το όριο για να φτάσει το 1 εκατομμύριο τον Ιούνιο του 1956. Μέχρι το 1960 παρήχθησαν δύο εκατομμύρια Vespa, το 1970 τέσσερα εκατομμύρια και πάνω από 10 εκατομμύρια το 1988, δημιουργώντας έτσι ένα άνευ προηγουμένου φαινόμενο στον τομέα των δύο τροχών που μέχρι σήμερα έχει πουλήσει πάνω από 16 εκατομμύρια κομμάτια.
Από το 1946 έως το 1956, τη χρονιά που πέθανε ο Εnrico Piaggio, μόνο στην Ιταλία είχαν παραχθεί 3.350.000 Vespa: μία για κάθε πενήντα κατοίκους.
Από το 1946 έως το 1956, τη χρονιά που πέθανε ο Εnrico Piaggio, μόνο στην Ιταλία είχαν παραχθεί 3.350.000 Vespa: μία για κάθε πενήντα κατοίκους.
Η εκτίναξη της Vespa και οι διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες των αδελφών Piaggio, με τον Enrico επικεντρωμένο στην ελαφρά ατομική μετακίνηση στην Τοσκάνη, και τον Αρμάντο στις αεροναυτικές επιχειρήσεις στη Ligure, οδήγησαν την εταιρεία σε διάσπαση. Στις 22 Φεβρουαρίου 1964 ο Enrico Piaggio απέκτησε το μερίδιο της PIAGGIO & C. s.p.A. που είχε ο αδελφός του Αrmando ο οποίος δημιούργησε την «Rinaldo Piaggio Meccaniche Aeronautiche» (I.A.M. Rinaldo Piaggio).
Η Vespa 50 είχε εμφανιστεί τον προηγούμενο χρόνο, το 1963, ακολουθούμενη από έναν νέο νόμο ο οποίος υποχρέωνε τα οχήματα πάνω από 50cc να φέρουν πινακίδα. Το νέο scooter εξαιρέθηκε από το νόμο και είχε άμεση επιτυχία. Στην Ιταλία το 1965 οι πωλήσεις των σκούτερ πάνω από 50cc μειώθηκαν κατά 28%. Από την άλλη μεριά, η Vespa με τη νέα της σειρά των «50» ήταν μεγάλη επιτυχία. Η μικρή Vespa ήταν μία επιτυχημένη προσθήκη στη σειρά των οχημάτων Piaggio και ακόμα παράγεται.
Ένα υβριδικό πρωτότυπο της Vespa 50 παρουσιάστηκε στην έκθεση της Κολονίας ’90. Ήταν εξοπλισμένο με δύο μηχανές, έναν δίχρονο εσωτερικής καύσης και έναν ηλεκτρικό κινητήρα με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες. Το πρώτο «υβριδικό» οικολογικό δίτροχο του κόσμου, το Vespa 50 Bimodal, ήταν ο πρόδρομος του επαναστατικού Zip & Zip που λανσαρίστηκε το 1994. Μέχρι σήμερα έχουν κατασκευαστεί περίπου 3,5 εκ. Vespa 50cc σε διάφορα μοντέλα και εκδόσεις. Η πρόσφατη ΕΤ4 50 που λανσαρίστηκε το φθινόπωρο του 2000 ήταν η πρώτη τετράχρονη Vespa 50cc και έχει αυτονομία πάνω από 500 km.
Η Vespa PX (125, 150 & 200cc) είναι η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία στην ιστορία της Vespa. Είναι το «αυθεντικό vintage» - λανσαρίστηκε το 1977 και έχουν πουληθεί πάνω από 2 εκατομμύρια μονάδες - και γι’ αυτό προτιμάται τόσο από τους νοσταλγούς της ιστορικής μάρκας όσο και από το νεότερο κοινό.
Από τότε που κατασκευάστηκε το πρώτο μοντέλο 98 κυβικών το 1946, η Vespa υπήρξε η πρωτοπορία της τεχνολογίας και της σχεδίασης, μια τάση που συνεχίζει με την εμφάνιση της Vespa GTS 250 i.e. Πρόκειται για το τελευταίο κεφάλαιο της ιστορίας του παγκόσμια γνωστού σκούτερ που έδωσε στη παραγωγή 140 μοντέλα, διάφορες εκδόσεις και κυβισμούς από το 1946 μέχρι σήμερα.
Από τότε διακόπηκε η παραγωγή της Vespa Primavera, η γκάμα Vespa είχε μόνο τρία διαφορετικά μοντέλα, το καθένα με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά, επιδόσεις και κοινό στόχο.
H Vespa GTS είναι η ναυαρχίδα της γκάμας που αποτελείται από τα μοντέλα GT, LX και PX και δημιουργεί ένα νέο τύπο δίτροχου που γεφυρώνει το μεγάλο κυβισμό των σκούτερ GT με τα συμβατικά σκούτερ. Σχεδιάστηκε με γνώμονα την επίτευξη υψηλών απαιτήσεων σε ότι αφορά τις επιδόσεις και την άνεση όλων όσων δεν θέλουν απλά ένα σκούτερ αλλά ένα δίτροχο που αντιπροσωπεύει επιλογή συγκεκριμένου lifestyle.
Είναι δύσκολο να διαλέξεις την πιο αντιπροσωπευτική από τις Vespa σε μια εξέλιξη που διήρκησε πάνω από μισό αιώνα. Μερικές Vespa αναζητήθηκαν από συλλέκτες γιατί ανήκαν σε ειδικές σειρές ή διότι αντικαταστάθηκαν από διαδοχικές σειρές και είναι ακριβές στην αγορά των σκούτερ, η οποία είναι ιδιαίτερα ενεργή σε όλο τον κόσμο. Αλλες, οι οποίες παρήχθησαν σε μεγαλύτερες ποσότητες ή έμειναν περισσότερο χρόνο στην αγορά, θεωρούνται κλασικά μοντέλα που άφησαν τα ίχνη τους στην ιστορία της δίτροχης μετακίνησης.
πηγή
Ετικέτες
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου